In Nederland mag iedereen zich docent Italiaans noemen. Er is geen beroepsvereniging of keurmerk. Ik werkte dan ook al als docent Italiaans bij volksuniversiteiten toen ik nog op nivo B2 zat en verder geen didactische certificering had, behalve die voor docent geschiedenis. Gewoon, omdat het kon en omdat ik het leuk vond voor erbij, naast mijn baan als geschiedenisdocent op een middelbare school.
Tien jaar geleden ontmoette ik ook nog docenten Italiaans die zelf op een nivo B1 zaten. Twee jaar geleden zag ik een Nederlander met A2 nivo een vakantiecursus geven. Ook hoorde ik van jonge Italianen die wel of niet een didactische cursus hadden gedaan, zelf geen Nederlands spraken en ook voor de klas stonden voor 25 euro per uur. Zie hierover ook mijn blog over het uurloon van een freelance taaldocent.
Dit zijn echter maar incidenten die niet vaak voorkomen. Zelf ben ik ook zo’n incident geweest, onderbetaald en ondergekwalificeerd. Natuurlijk zijn er ook hoogopgeleide Italianisten, maar die kiezen er meestal niet voor om 6 uur in de week les te geven onder die slechte arbeidsvoorwaarden (niet doorbetaald in de vakanties, geen pensioenopbouw, slechts een paar uur kunnen maken in de week). Die gaan werken bij een commercieel bedrijf als accountmanager voor de Italiaanse gebieden of gaan iets heel anders doen.
Taaldidactiek
Volgende week vrijdag heb ik het DITALS I examen. Deze mag je doen als je nivo C1 hebt. Het Ditals I examen is een examen Italiaanse taaldidactiek van 5 studiepunten van de Universiteit van Siena. Het is een technisch en invidualistisch examen. Ik moet er veel begrippen voor leren die ik moet destilleren uit 6 wetenschappelijke handboeken in het Italiaans over syntaxis, taaldidactiek, sociolinguistiek, linguistiek algemeen etc. Ik hoef niet mijn mening te geven en hoef er niet voor samen te kunnen werken. De kennis die ze in Italie belangrijk vinden is formeel, cognitief en technisch. Ik had evengoed een Nederlands examen didactiek kunnen doen bij de LOI ofzo, maar dat is voor mij gewoon minder leuk.
Stel dat…
ik juf zou willen worden in Italie. Dan moet ik, om mee te kunnen doen in de race om een baan, allereerst mijn C2 examen hebben afgelegd en daarin 75 / 100 punten hebben gehaald (en niet de schamele 62 van mij). Daarnaast moet ik een master hebben gedaan in Italiaans als 2e taal óf mijn DITALS 1 en 2 hebben gehaald of een soortgelijk certificaat hebben behaald bij een andere universiteit.
In de praktijk werkt het in Italie dan zo dat je je vaak moet inschrijven voor een bepaalde baan. Laten we zeggen: docent Italiaans aan buitenlanders. Dit is klas A023. Hiervoor moet ik me inschrijven en laten zien dat ik aan de voorwaarden voldoen. Voldoe ik niet helemaal aan de voorwaarden, dan mag ik alleen als tijdelijke kracht ergens werken. Voldoen aan de vereisten is echter ook in Italie niet altijd genoeg voor een baan.
Als er een numerus clausus op de klas zit wordt er ook nog eens gekeken naar mijn cijfers die ik behaalde tijdens mijn studie. Haalde ik zeventjes dan kom ik onder aan de lijst. Want: in Italie is het vrij normaal om met een tien af te studeren (je moet gewoon alles in je kop stampen). Diegene met een tien krijgt dan voorrang. Omdat Italie niet in een economische gunstige situatie zit, is er voor veel overheidsbanen een numerus clausus. Er zijn in Italie meer juffen dan dat er werk voor ze is.
Je kunt in Italie dus geen sollicitatiegesprek hebben met een school van je eigen keuze. Deze school wordt je toegewezen. Het kan dus ook goed zijn dat ik, afgestudeerd letterkundige uit Campania, een tijdelijke baan toegewezen krijg op het platteland in Toscane. Op een school die me niet zint.
Blij toe
Gelukkig ben ik geen Italiaanse dus. Ik kan gewoon mijn vak uitoefenen door zelf een schooltje te starten als ZZP’er. Zelf mijn standaard bepalen voor kwaliteit. Dat die uiteindelijk wordt erkend door scholieren gebeurt ook alleen als je kwaliteit bezit. En daarvoor hoef ik in Nederland dan weer niet voor naar de andere kant van het land gestuurd te worden, mee te doen in een bureaucratische mallemolen en in competitie te zijn met andere docenten die als een bezetene cum laude certificaten binnen halen. Ik heb gelukkig along the way veel ervaring op kunnen doen bij volksuniversiteiten. Nu ben ik één van de docenten Italiaans in Nederland die geen madrelingua is en gewoon is getrouwd met een Nederlander. Ik heb wel mijn best gedaan, maar mijn huwelijkskandidaat kwam ik gewoon tegen bij een verjaardagsfeestje in Utrecht.