Om beter Italiaans te leren, ben ik een paar keer alleen een week naar Rome gegaan. Halve dagen ging ik er naar de Scuola Leonardo da Vinci, waar ik Italiaanse les kreeg – in het Italiaans, met klasgenoten uit allerlei verschillende landen. Leuke weken, waarin ik veel geleerd heb. Ik ging de taal beter verstaan en langzamerhand durfde ik zelf ook wat meer te zeggen. Vooral korte zinnetjes zoals ‘piacere di conoscerti’ of ‘non è lontano?’
Na mijn eerste weekje in Rome was ik al enorm vooruit gegaan, vond ik. Bij thuiskomst kreeg ik een filmpje van de mensen bij wie ik had mogen logeren, Sergio en Catarina. Ik verstond ze al aardig, alleen die laatste paar woordjes in dat filmpje….ik heb het heel wat keertjes teruggespoeld. Wat zei Catarina daar nou? ‘Ci manchi gia!’ Een heel klein zinnetje, maar wat kostte het me veel moeite om dát te begrijpen. Dat lukte uiteindelijk door het letterlijk te vertalen. Dan wordt het: ‘Ons ontbreek jij al’. Dit is geen goed Nederlands, dit is vertaald Italiaans, maar nu begreep ik wel wat ze bedoelde. Nog een keer vertalen en dan wordt het: ‘Wij missen je al’. Dát zei Catarina!
Waarom zijn dit soort zinnetjes voor ons zo lastig? Omdat het een andere opbouw heeft, een andere woordvolgorde dan wij verwachten. En omdat je wat grammatica nodig hebt om dit te ontleden. Als je doorziet dat ‘mancare’ hier wordt gebruikt als een onpersoonlijk werkwoord, kun je het op dezelfde manier gaan vertalen. Ons werkwoord ‘ontbreken’ is ook onpersoonlijk te gebruiken, in de vorm ‘Er ontbreekt mij iets’. Dat gaat niet met het werkwoord missen. Als je mancare letterlijk zou vertalen met ‘missen’, zou ‘ci manchi’ worden: Ons mis jij. Maar dat is onbegrijpelijk Nederlands. Met ‘ontbreken’ vind je de juiste betekenis.
Het is een mooi voorbeeld waarom het soms zo moeilijk is om een andere taal te leren. Want ditzelfde zinnetje is voor Italianen die Nederlands leren natuurlijk ook moeilijk om te zetten. Tegelijkertijd is dat ook het leuke van een andere taal leren. Het plezier als je zoiets ontdekt, als je dit kleine, maar ingewikkelde zinnetje nu zelf ook – zogenaamd – achteloos kunt gebruiken! Want dit vergeet je niet meer. Nog wel even opletten met dat voornaamwoord ci, of mi of vi….Maar ik denk dat ik zo goed doe:
Roma, mi manchi!
