Vorig jaar las ik in de zomer drie boeken van Goliarda Sapienza. Het is een schrijfster die populair is bij een bepaald type lezers. Zo ook bij mijn docent dictie en fonetica, die ook actrice is. Zo kwam ik te weten over haar bestaan en was mijn nieuwsgierigheid gewekt.
Biografie Goliarda Sapienza
Ze werd geboren in 1924 en groeide op in een heel typisch gezin. Een anarchistische vader die ook advocaat was en een feministische moeder met een steekje los. In mijn vorige boekbespreking schreef ik over het anarchisme in Zuid – Italie. Het is iets wat me fascineert. Het kwam ook naar voren in De geschiedenis van Elsa Morante. Op haar 18e circa besluit Sapienza uit huis te gaan en dan gaat ze naar Rome waar ze naar een theaterschool gaat. Ze vertelt over haar jeugd in het boek ‘Lettera aperta’.
Karakter Goliarda Sapienza
Ik vind haar karakter heel bijzonder. Ze is heel open en direct, op on-Italiaanse wijze, maar ook non-conformistisch. Het zijn eigenschappen die ik wel waardeer. In de autobiografie ‘L’università di Rebibbia‘ vertelt ze over haar periode in de gevangenis in Rome, waar ze het zo fijn vond. Het leek dat ze dat ook zelf heeft opgezocht, door in een periode van financiele problemen iets op opzichtige wijze te stelen, alsof ze opgepakt wilde worden. Dat hele leven in de gevangenis is doet wellicht een beetje denken aan ‘orange is the new black’. In Italie is er een project inmiddels gestart voor gedetineerden met literaire ambities, dat naar haar is vernoemd. Het lijkt alsof Sapienza zich in de gevangenis meer thuis voelde dan in de maatschappij, ze schrijft erover alsof daar de relaties ‘echter’ zijn. Authentieker.
Fictie
Ze schreef ook een roman die niet autobiografisch is maar waarin de hoofdpersoon toch ook de kenmerken draagt van het onconventionele karakter van de schrijfster. Er zat een hele lange tijd tussen het schrijven van ‘L’arte della gioia‘ en de publicatie ervan. Ik denk dat veel uitgevers hebben gedacht: Ma, che cosa è questo? Het boek is in het Nederlands vertaald als De kunst van het genot. Maar ik denk dat het niks zou zijn om het in het Nederlands te lezen. Bij sommige boeken is een vertaling prima, maar bij dit boek zou ik het denk ik alleen in het Italiaans kunnen waarderen.
Het gaat over een meisje, Modesta, dat haar eerste levensjaren doorbrengt in een verpauperde plattelandsomgeving en daarna wordt geadopteerd door een religieus weeshuis. Het meisje is van een dubieuze moraal, heel berekenend. Zo papt ze met mensen aan alleen om hen te gebruiken om haar eigen zin door te drijven. Het blijft een beetje in het midden of ze ook mensen uit de weg ruimt. Het boek volgt de hoofdpersoon haar hele leven, tot ze oud is. Het verhaal speelt zich af in Sicilie en heeft helemaal die sfeer, ook door veelvuldig gebruik van de Siciliaanse taal. Daarnaast zitten er allerlei seksuele elementen in het boek. Het ademt amoraliteit, maar ik vond het niet aanstootgevend. Toch houden veel mensen daar niet van denk ik. Maar het juist dat denk ik wat me zo aansprak in haar boeken.