Het is even zoeken als je er niet vandaan komt. Moerkapelle. Een klein gehucht tussen Gouda en Zoetermeer. De weg was smal, ik moest kleine bruggetjes en drempels over, de straatverlichting op de weg ernaar toe was schaars en toen ineens stond ik in het bruisende *eufemistisch* hart van Moerkapelle, waar op steenworp afstand van de dorpskern (de parkeerplaats voor de kerk) het Italiaanse restaurant ligt. Trattoria Buon Gusto, ligt dan ook in de Dorpsstraat. Ons Dorp, ik moest denken aan Monopoly, het bordspel, toen ik de naam van de straat las.
Of all places….
Hoe kwam ik hier terecht? Een leerling woonde in dit dorp en was bevriend met de eigenaar Tonio, die zich Tony noemt. Hij kon beter Tonio aanhouden, bij Tony is mijn associatie toch met Tony Montana, de engerd uit de thriller Scarface, maar dat terzijde. Deze Tony lijkt er helemaal niet op, het is een vriendelijke grijze man die geen vlieg kwaad doet. Tony heeft een leuk Italiaans restaurant met kwaliteitseten waar hij trots op mag zijn. Dat is hij ook, je merkt aan alles dat de zaak zijn leven is. Hij vertelt met liefde over zijn thuisland Sardinie en over het eten dat daar vandaan komt. Zoals de Sardijnse gevulde pasta “culurgiones’. Die zie je hier overigens niet op de afbeelding.
Amore
Bij hem in dienst is een Italiaans verliefd stel: hij staat in de keuken, chef Franceso Troiano. De kok deelt zijn passie op een Facebookpagina. Ik vind het altijd leuk als iemand zó gepassioneerd is over zijn vak dat hij het wil delen met anderen. Ook hebben ze een houtoven en die heeft een naam: Filomena! “Filomena heeft goed gewerkt” zullen ze wel zeggen op het eind van de dag.
De vriendin van Francesco doet de bediening en is ook Italiaanse. Heel vriendelijk en open, sympathiek en dus gastvrij: allemaal. Ze hebben het gezellig samen. Het is alsof je binnenkomt bij een Italiaans familie restaurant. Zij wonen samen ook in Moerkapelle en zijn blij met dat Nederlandse huis in dit Nederlandse dorp. Mooi. Klein geluk gevonden!
De avond dat ik er was kreeg ik baccalà, gezouten kabeljouw. Dat is moeilijk te krijgen (vaak is het andersoortige witte vis) en ik vind ook: moeilijk te bereiden. Het is dus fijn als iemand anders goed de Italiaanse klassiekers voor je kan maken.
We hadden het ook over Napolitaanse pizza’s en dat Nederlanders niet zo houden van die Napolitaanse stijl. Dat snap ik niet. Ga jij daar eens om een Napolitaanse pizza vragen!
Semplicità e bontà
Buon Gusto is eenvoudig ingericht, het eten en de gezelligheid zijn belangrijk. Ze doen niet mee aan interieur trends of met de Tu-vuò-far-l’americano-spaghetti-eet-poster die je tegenwoordig overal in Italiaanse restaurants ziet opduiken en waar ik al een beetje moe van word. Ze hebben buiten een terras, waar volgens mij ook de moestuin is waar ze verse kruiden en groenten vandaan halen. Ook kun je er overnachten, het is tevens een B&B.
Als ik in Moerkapelle zou wonen zou ik hier zeker vaker komen, maar ook als je een stukje om wilt rijden is het eten en de sfeer de moeite waard. Eenvoud, kwaliteit en liefde voor het samenzijn en het eten. Wat wil je nog meer in een restaurant?
Ik was met mijn gezin aan het fietsen door de regio, toen we in die immense heten dagen belandden in Lopik op zoek naar een IJsje. We stuitten op ijssalon Scoop. Eigenares Lucienne runt hier een ijssalon die dit jaar een goede omzet moet hebben, want wát is het heet geweest. Het was echter niet heel erg druk en de kinderen zochten een ijsje uit terwijl ik een praatje maakte met Lucienne. Ik kwam er achter dat Scoop en IJsboerderij Luciano aan de dijk tussen Lopik en Schoonhoven dezelfde mensen zijn. Grappig, want daar was ik al vaak langs gekomen; ik loop graag hard en fiets graag over de dijk. De ijs wordt verkocht ook aan horeca in de omgeving, dus ik vraag me nu af of het IJs bij de Veerpoort of bij Proef ook van Scoop/ De IJsboerderij is. Je kunt bij Scoop ook een ijskar huren of een kinderfeestje geven, kijk daarvoor op de website van de IJsboerderij.
Wilt u leren om een ijsje te bestellen in het Italiaans? Kom dan naar taalschool Di’ la tua in Schoonhoven. Foto : Lotje Lomme
Booming business
Met de klimaatverwarming lijken de ijssalons als paddestoelen uit de grond te schieten. Ik schreef laatst al een bespreking over IJssalon Roberto in Oudewater, in IJsselstein heb je Luigi en in Schoonhoven kun je schepijs kopen bij bijvoorbeeld Proef of de Veerpoort. Nou zijn Schoonhoven en Oudewater mooie historische stadjes, dus daarin heb je in Lopik, eerlijk gezegd, het nakijken. Scoop lijkt in een omgebouwde garage te zitten die overigens heel schoon en netjes in ingericht in een stijl die vergelijkbaar is met Proef in Schoonhoven. In de winter is het er dus ook leuk om binnen te zitten: ze hebben ook warme dranken en chocolaatjes en verkopen verschillende smaken thee. Die locatie aan de dijk is wat mij betreft mooier, maar ik snap dat mensen daar niet zo snel binnen lopen voor een ijsje. Mijn kinderen genoten van de ijsjes.
IJssalon Scoop in Lopik. Hier kun je ook bonbons kopen. Foto: Lotje Lomme
Echt Italiaans?
Wat is nou ambachtelijk ijs? Hier verkopen ze in ieder geval ijs dat is gemaakt van melk die zo bij de boer vandaan komt. De verschillende smaken komen tot stand door het toevoegen van een Italiaanse smaakpasta in de bereiding. Zo krijg je pistachesmaak, vanille, citroen etc. Lucienne onthulde me dat de stroopwafelsmaak gewoon Italiaans karamel ijs is met Nederlandse stukjes stroopwafel erdoorheen. Weer een geheim ontrafeld. Ik weet dat IJssalon Roberto in Utrecht écht zelf de smaken produceert. Ze maken daar ook wel eens haring of bier smaak, voor de nieuwsgierige klanten. Zo is er altijd baas boven baas. Ik ken ook mijn meerderen in het vak. Dat neemt niet weg dat de ijs bij Scoop gewoon erg lekker is en dat ook niet alle gelaterie in Italie zelf hun smaken produceren. Als je dus écht Italiaans ijs wilt met een ambachtelijk Hollands randje, kun je goed bij Scoop terecht!
Ik wil vanaf Februari 2019 lessen gaan geven in IJsselstein, dus daarom ging ik gisteren met mijn man een avondje Italiaans in IJsselstein ‘doen’. We gingen naar Piccola Italia in IJsselstein. Een Italiaans restaurant op een mooie locatie midden in IJsselstein. Het was een mooie warme zomeravond, maar het terras aan de voorkant van het restaurant was vol. We wilden vanwege de warmte graag buiten eten, dat kon ook op het terras aan de achterkant van het restaurant. Daar was de temperatuur aangenaam.
Prijs / kwaliteit verhouding
Ik koos gegratineerde mosselen vooraf en saltimbocca als hoofdgerecht, macedonia (een fruitsalade) als dessert. Mijn man koos een salade vooraf, een biefstuk als hoofdgerecht en limoncello tiramisù als dessert. Ik moet zeggen: de kaart is zeer uitgebreid, je kunt echt vanalles kiezen. Het eten was lekker en smakelijk. Wel vond ik sommige gerechten op de kaart aan de prijzige kant. Prosciutto en melone voor 8,90 euro macedonia di frutta voor 6,80 euro. Ook nogal vreemd want de tiramisu die wél moet worden bereid door de koks was goedkoper. De menukaart is ook echt wel aangepast aan Nederlandse wensen. Hoe ik dat bedoel?
Restaurant Piccola Italia in IJsselstein. Wilt u leren om iets in het Italiaans te bestellen? Kom dan bij Taalschool Di’ la tua een taalcursus volgen.
Primi als hoofdgerecht
Primi staan er niet op de kaart, maar je krijgt wel spaghetti aglio olio, salade én gekookte groenten op je bord bij het hoofdgerecht. Erg lekker, maar too much. De borden hebben de afmetingen van een fruitschaal. Voor een hoofdgerecht betaal je dan ook wel 19,20 euro. De pasta als hoofdgerecht is tussen de 10 en 15 euro en ik zag dat dat echt gigantische porties waren toen de ober met het gerecht voor de buren langs kwam. De porties hadden van mij iets kleiner gemogen (de helft is genoeg), de borden iets kleiner en de prijs per gang iets lager. Als ik naar een Italiaans restaurant ga vind ik het toch leuk als de menukaart ook Italiaans is ingericht met een antipasto, primo en secondo. De kwaliteit van het eten, daar is niks mis mee, ik vond het eten echt lekker. Maar zo’n grote hoeveelheden, is dat wat Nederlanders willen? Ik vraag het me af.
Tipsy van de mosselen
Zowel in de mosselen als in de saltimbocca zat een royale scheut witte wijn en ook de limoncello tiramisù van mijn man was sterk aangemaakt waardoor wij het gevoel hadden een beetje tipsy te worden zonder wijn te hebben besteld.
Setting
In de serre waar wij zaten liep de eigenaar rond om te kijken of de mensen tevreden waren, de ober was beleefd en behulpzaam. Goed dat il capo vinger aan de pols houdt. De aankleding van het restaurant is netjes en verzorgd, maar niet bijzonder sfeervol of intiem.
Italiaans in Gouda. Waar kun je goed eten? Als ik een cursus Italiaans afsluit met leerlingen gaan we wel eens Italiaans eten in Gouda. Dat moet dan uiteraard bij een Italiaans restaurant, want dan hebben ze nog even de mogelijkheid om hun Italiaans met ‘een echte Italiaan’ te oefenen en ook even kennis te maken met het échte Italiaanse eten. In de loop van de afgelopen jaren heb ik daardoor diverse Italiaanse restaurants in de omgeving van Schoonhoven leren kennen. Mijn eerste kennismaking met een Italiaans restaurant met leerlingen was in restaurant Roma, ongeveer 7 jaar geleden met een aantal leerlingen van de volksuniversiteit.
3. Roma
Roma ‘da Carlo’ is een Italiaans restaurant dat er precies zo uit zag als het Italiaanse restaurant waar ik vroeger met mijn ouders naar toe ging in Nijmegen. Veel decoratie (een overdaad) opgehangen fiasco’s (dat zijn die wijnflessen in rietmandjes) fresco’s en gordijntjes. Een beetje gedateerd zou je kunnen denken. Maar goed, het is ook hoe je de pizzeria’s nog steeds in Italie tegen kunt komen. Het is wel waarheidsgetrouw maar een beetje stereotyperend. Ze serveren de Romeinse pizza’s, persoonlijk zou ik het leuk vinden als pizzeria’s in Nederland ook zouden willen aanbieden de pizza op Napolitaanse wijze te maken. Maar dat zijn nog toekomstdromen. Ook kun je er primi eten onder de tien euro, daarbij is echter de zorg voor de ingredienten minder conscientieus en meer functioneel dan bij L’angolo divino.
Op de menukaart staan veel “room” en “tomatensaus” en ook vind je nog een garnalencocktail. Op de kaart staat “vleessaus” maar wat voor vlees, dat wordt niet gezegd. Het restaurant geeft echter nog steeds een goede impressie van wat een Italiaanse pizzeria is. De pizza’s zijn er prima, de toegang is laagdrempelig en het is een leuke plek om met cursisten aan een lange tafel te zitten. De voetbalclub kan er denk ik ook terecht en er is niks mee om je familie hier mee naar toe te nemen. Voor een romantisch diner met je geliefde, een zakendinertje zou ik echter een andere gelegenheid kiezen. Het is geen formele omgeving en het nodigt meer uit tot gezelligheid en flauwekul dan tot een serieus gesprek.
2. Delizie
Delizie heeft als doel wat moderner te ogen. De inrichting is wat rustiger dan bij Roma en je kunt niet direct zien dat je met een Italiaans restaurant te maken hebt. Dat gebeurt wel als je wordt geholpen. De ober is Italiaans en spreekt nog niet heel vlot Nederlands, maar houdt wel van een babbeltje, ook in het Italiaans.
De kaart is ook wat moderner. Je ziet dat ze hier de Nederlanders willen laten begrijpen dat pasta een primo (voorgerecht) is, hoewel je het best als hoofdgerecht mag nemen. De gerechten zijn ook wat interessanter dan bij Roma, niet iedereen in Nederland heeft al kennis gemaakt met tortelli met ricotta en spinaci in salieboter, of peer en gorgonzola op je pizza terwijl ze bij dit Restaurant weten dat dat eigenlijk wel zou moeten. Ook staan er wat leukere pizza’s op de kaart. Nét iets anders dan de Quattro Stagioni. Blijft het een gegeven echter dat je in dit restaurant pasta of pizza komt eten en de cultuurschok niet denderend zal zijn. Een primo is tussen de 10 en 15 euro. Het was een leuke plek om te eten met mijn studenten, wat meer low profile dan het volgende restaurant.
Delizie Gouda
Wijdstraat 26
2801 KC Gouda
0182 788 113
1. L’angolo divino
L’angolo divino is een wat formeler en chiquer restaurant hoewel de prijs – kwaliteit verhouding heel scherp is. Je betaalt hier echt niet teveel voor wat je krijgt. Het eten is écht goed Italiaans en er staan veel dingen op de kaart die ik nog niet ken maar wel zou willen proberen. Naast de klassiekers zoals de amatriciana, arrabiata of eerdergenoemde ravioli met salieboter die je ook kunt kiezen. Ze hebben mooie menu’s waarbij je voor 27,50 een viergangen menu kunt krijgen en voor 35 euro een vijfgangen menu. Voor een primo bestel je hier ook rond de 10 à 15 euro. Hier zullen ze je ook dingen serveren die je nog niet kent uit de Nederlandse supermarkten of kookboeken. De kok kiest met zorg zijn ingrediënten en werkt met liefde en passie in de keuken, dat proef je in de gerechten.
Doordat de aankleding zo verzorgd is en de tafelkleden en servetten zo mooi stijf en wit waardeer je dit restaurant (met dus dezelfde prijzen als een primo als bij Delizie) anders dan voorgenoemde restaurants. Ze kunnen je ook advies geven over wijnen, daar weet ik weinig van af, daardoor kan je rekening hoger uitkomen dan bij Delizie. Het is een echt familierestaurant: hij werkt in de keuken, zij doet de bediening. Zij was wel enigszins verbaasd dat ik als Nederlandse Italiaanse les gaf, dat leek haar toch voorbehouden aan Italianen. Beetje chauvinistisch, daar komt ook die kwaliteit in de keuken waarschijnlijk vandaan. Het is haar vergeven.
Ik wil vanaf Februari 2019 Italiaanse lessen gaan geven in Oudewater, dus ik besloot om eens te gaan kijken naar dingen Italiaans in Oudewater. Ik ging op bezoek bij IJssalon Roberto.
Hoewel Rob een echte Nederlander is verkoopt hij een product dat we allemaal maar al te goed kennen uit Italië. Ambachtelijk gemaakt ijs. In Italië zie je altijd veel gelaterie, ijszaken. Hierbij wordt de ijs dan vaak zelf gemaakt zoals ook Roberto dat doet. Hij haalt zijn verse melk in de buurt en maakt zelf zijn ijs in veel verschillende smaken.
Testdag
Afgelopen zaterdag ging ik met mijn kinderen een ijsje halen bij Roberto. Heel verstandig dat hij zijn naam in “Roberto” heeft veranderd, want daarmee associeert hij zichzelf met de beste IJsmakers ter wereld. Ik kwam op een warme dag dat het erg druk was en er was niet veel tijd om een praatje te maken met Rob. Het terras zat echter gezellig vol en het ijs was héérlijk! Mijn dochter nam een aardbeienijsje, mijn zoontje koos voor vanille. Ken je klassiekers. Zelf koos ik voor pistache, want aan pistache herken je de meester! Pistache moet naar nootjes smaken en dat is vaak niet zo. Bij Roberto is de pistache ijs echter helemaal top!
Verschillen met ijs in Italië: soorten en smaken
Wat zijn nou de verschillen met Italiaans ijs? Soms kun je in Italië prachtige hoorntjes krijgen. Zoals bijvoorbeeld op deze foto hieronder die ik maakte in Bologna. Daar betaal je dan wel voor. Ook verkochten ze in Bologna broodjes ijs. Zou dat een gat in de Nederlandse markt zijn? Roberto mag het van mij proberen! Maar de smaak “bueno” van Roberto, dat moet een Spaanse smaak zijn. In het Italiaans zeg je immers “BUONO”. Of is het van kinder bueno? Daar zijn Italiaanse kinderen ook gek op! Ook maken ze in Italië andere smaken. Cassata of mascarpone in plaats van de Nederlandse stroopwafelsmaak en smurfenijs. Maar eigenlijk denk ik dat Roberto een prachtig exportproduct heeft.
Italiaanse hoorntjes voor ijs. Foto: Lotje Lomme
Export product
Rob, je hebt heerlijk ijs. We komen graag nog eens terug! Kom jij dan bij mij Italiaanse les volgen? Dan kun je de volgende keer als je in Italië bent in het Italiaans in gesprek met je collega ijsmakers met liefde en passie voor hun vak. Wist je dat er in Rimini ook een jaarlijks terugkerende beurs (SIGEP) is voor ijsmakers? Wie weet kun jij ze dan wel jouw stroopwafelsmaak of oudewater-ijs aan de man brengen.
Vanaf Februari 2019 wil ik lessen gaan geven in IJsselstein. Een tijdje terug bezocht ik Prego IJsselstein, een Italiaanse delicatessenzaak. Deze wordt gerund door Peter en Marjan. Zij werken met enorm veel liefde voor hun vak. Waarom? Om IJsselstein en omstreken van Italiaanse gerechten te voorzien! Ze houden allebei enorm van Italië en van de Italiaanse keuken. Ze verkopen Italiaanse kant-en-klare producten, zoals wijn, likeuren en koekjes . Ook hebben ze een eigen keuken waar Peter van alles bereidt dat in de winkel wordt verkocht. Peter doet waar hij zelf zin in heeft, dus het assortiment van de winkel wisselt per week. Zo zul je de ene week gevulde courgetterolletjes vinden en portobello’s. Een andere week daarentegen vind je er courgette of Ricciarelli koekjes.
Uit de hand gelopen hobby
Peter en Marian zijn ooit begonnen in hun eigen achtertuin met het koken en bakken van Italiaanse gerechten voor hun vrienden. Dat liep echter een beetje uit de hand! De Italofielen waren zó enthousiast en het was zo’n succes dat het openen van een winkel onvermijdelijk leek. In de winkel hebben ze echt hun best gedaan om die ouderwetse Italiaanse look en feel over te brengen. Dus de winkel is geschilderd in allerlei kleuren en van steen hebben ze allerlei ornamenten gebouwd. Zoals je die ook soms kunt vinden in Italiaanse restaurantjes. Een tikkeltje overdadig, je moet ervan houden. De gemiddelde Italiaan is inmiddels wat moderner.
Welke delicatessen?
Ze gaan vaak naar Toscane waar ze altijd hetzelfde hotel bezoeken. Daar doen ze inspiratie op die ze weer terug meenemen naar Prego in IJsselstein. In de loop van de jaren hebben ze goed geleerd waar behoefte aan is bij de Nederlandse consument. Zo maken ze lekkere Italiaanse bollen voor de lunch. De fijne vleeswaren en kaas bevelen ze aan voor op de Nederlandse boterham of bij de borrel! Ze hebben een mooi assortiment “salumeria” : fijne vleeswaren en kazen. Met Peter kon ik goed kletsen over zijn liefde voor Italiaanse kookboeken.
Italiaans in IJsselstein. Marian, Lotje en Peter samen op de foto!
Een aanwinst voor de italofielen en lekkerbekken in IJsselstein!
Peter en Marian zijn échte Nederlanders maar hebben veel liefde voor Italie en het Italiaanse eten. Ik ben blij dat zij dat meenemen naar Nederland. Dat er elke dag zijn in IJsselstein aubergine torentjes beschikbaar zijn, is aan hen te danken. Peter en Marian zijn natuurlijk welkom om bij mij een cursus Italiaans te komen volgen. Dat weten ze! Eigenlijk zouden ze wel Italiaans moeten leren! Toch? Ik vond het in ieder geval erg leuk om met ze te kletsen over Italiaans eten. En om te kijken naar alle lekkere dingen die in de winkel lagen. Natuurlijk wat te kopen. Echt een aanwinst voor IJsselstein!
Als ik in Italië ben zijn er altijd wel een paar winkels waar ik eigenlijk écht even heen wil. Zoals Nederlanders houden van hún Hema, zo heb ik ook mijn voorkeuren voor Italiaanse franchise. En dan heb ik het over de kledingzaken.
1. Intimissimi. Een winkel waar ze ondergoed hebben. Is dat nou interessant? Nederlanders kopen hun ondergoed bij de Hema naast de rookworsten. Lijkt me ondenkbaar voor een Italiaan die er doorgaans verzorgd uitzien. Intimissimi is een keten die je overal in de Italiaanse steden kunt vinden. Hun collectie is altijd weer anders en erg hip. Ze hebben een goede marketing afdeling en altijd in het oog springende campagnes.
2. Calzedonia. Sokken en panty winkel. Ook voor Nederlanders is dit voor veel mensen bijzaak, maar Italianen hebben oog voor dit detail en je kunt panty’s vinden in allerlei patronen en kleuren. Van chique tot punk. Ik kocht er een keer witte panty’s met gigantisch veel opdruk van bloemen of een hele mooie transparate pany met een lichte glans.
Dameskledingzaak Calzedonia. Foto: Lotje Lomme
3. Stefanel Italiaanse stijl kleding. Wat meer fashionable dan Benetton voor een zwierige echte Italiaanse look.
4. Benetton. Je zou bijna vergeten dat Benetton Italiaans is, in Nederland kun je hem ook veel vinden. Maar in Italie hebben ze echt een andere collectie. Hele leuke Italiaanse winkels voor kwalitatief goede basics. Een rode coltrui, een blauwe broek, een zwarte pantalon en dan net in de stijl die net dit jaar in zwang is. Mooie materialen, veel wol en kleurrijk. Sportief en warm. Kleding voor dagelijks gebruik waarbij je er leuk en fris en verzorgd uitziet zonder voor ijdeltuit versleten hoeft te worden.
5. Max Mara. Nét te duur, maar leuk om te kijken voor inspiratie. Als ik ooit nog eens een elegante vijftiger wordt met een wat ruimer budget ga ik hier shoppen. Als ik denk aan Italiaanse stijl en Italiaanse vrouwen, dan kleden zij zich doorgaans in de stijl van Max Mara. Elegantie is het sleutelwoord. Deze vind je in Nederland ook bij bijvoorbeeld de Bijenkorf.
Nieuwkomer tip: . BallereTTe. Een winkel vol met elegante lage schoenen, in Italie ‘Ballerina” genoemd. Betaalbaar en een oneindige hoeveelheid keus in kleur, vorm. Nu nog niet in veel steden, maar ik geef het een grote kans dat je deze binnenkort in meer steden gaat vinden.
Natuurlijk heb je ook de échte Italiaanse modenamen: Gucci, Valentino etc. Ik ben getrouwd in een zomerjurkje van Valentino dat ik kocht in de aanbieding. Nóg 300 euro, maar goed, dan ga je trouwen. Zo kreeg mijn bruiloft een Italiaans tintje. De jurk droeg ik daarna nog een keer toen ik naar La Scala ging in Milaan. Het prachtige opera gebouw waar je eigenlijk niet in spijkerbroek kunt verschijnen.
Wees voorbereid!
Veel kleding kun je tegenwoordig ook online vinden in Nederland. Zo hebben ze bij Zalando ook Stefanel. De ballerette moet je bestellen echter vanuit Italie. Dan betaal je veel verzendkosten en heb je ook nog het risico dat de maat nét niet goed is. Wees dus goed voorbereid als je naar Italie gaat en weet waar je naar toe moet. Dan kun jij ook terug in Nederland nog een beetje showen met die Italiaanse stijl en klasse.
Wil je in de winkel Italiaans kunnen praten? Kijk dan bij mijn cursusaanbod voor een cursus op jouw nivo.
Humor is persoonlijk. Toch vinden mensen in hetzelfde land toch hetzelfde grappig. Voor een deel. In Italië worden heel veel grappig gemaakt over stereotyperingen. Italiaanse humor: Verschillen tussen Noord en Zuid, de maffia, de eeuwige student, de politiek. Het leukste is als mensen of een volk om zichzelf kunnen lachen. Je je eigen tekortkomingen ziet, maar er niet over in zit. Dat relativeert een probleem dat je eigenlijk hebt. En dat is fijn.
Italiaanse humor 1: Casa Surace
Casa Surace is een website, YouTube kanaal en Facebookpagina. Zij maken filmpjes die met name gaan over de verschillen tussen Noord en Zuid Italie. In onderstaand filmpje leggen ze uit wat een situatie teweeg brengt in Noord en in Zuid- Italie. Het vragen van de weg bijvoorbeeld. Als je in Milaan de weg vraagt krijg je een kort en helder antwoord en het advies om uit te kijken voor de parkeerwachters op die en die plek. Als je het echter in Zuid-Italie vraagt, krijg je meteen ook allerlei ongevraagd advies en opmerkingen over de zaken die op die weg liggen: waar je goede kaas kunt kopen en wie je tegen zult komen.
Italiaanse humor 2: The Pills
Een ander grappig YouTube kanaal is van The Pills. Dit gaat over een groep studenten, de eeuwigdurende student die 5e jaars “fuori corso” is, dwz aan zijn 9e jaar van zijn studie. Nietsnutten, fanulloni, die veel wiet roken en pretenderen erg cool en wereldwijs te zijn. Deze filmpjes zijn ondertiteld naar het Engels, maar dan moet je bij het tandwielletje van de instellingen even de ondertiteling aanklikken.
Italiaanse humor 3: Lercio
Lercio is de Italiaanse versie van de Speld. Of de Speld is de Italiaanse versie van Lercio. Nep nieuws wordt gemaakt. Grappige manier ook om inkijk te krijgen in Italiaanse fenomenen. De werkelijkheid wordt net een beetje aangepast en zo geridiculiseerd. Maar de basis is vaak wel een kern van waarheid. In dit filmpje is het nieuws dat Berlusconi bij een persconferentie niemand heeft beledigd en niet vulgair was. Voor Lercio is geschreven tekst eigenlijk belangrijker dan het YouTube kanaal, dus ga vooral eens kijken op hun website.
Dit zijn relatieve nieuwkomers op het humor gebied. Daarnaast ken ik wat cabaratiers zoals Roberto Benigni, Beppe Grillo of Luciana Littizetto die al een tijdje meegaan. Maar graag kom ik in contact met nieuwe verse humor.
Waar moet jij erg om lachen in Italie?
Wil jij lachen terwijl je Italiaans leert, kom dan bij mij een cursus Italiaans volgen!
De Italiaanse Jazz zangeres Roberta Gambarini covered vooral Amerikaanse klassiekers uit de jaren ’50 en is daarmee bekend geworden in Amerika. In haar thuisland Italie kent zij een bescheiden succes en ze verhuisde met haar dromen naar New York. Gambarini maakte eind jaren ’90 een opname ‘Under Italian Skies’, waar destijds nauwelijks iemand naar luisterde. Het project heeft de gedichten van de Italiaanse dichteres Alda Merini op muziek gezet. De opname werd in 2009 opnieuw op cd gezet, ter gelegenheid van het overlijden van de dichteres. De cd is een samenwerking met de Italiaanse producer Andrea Donati. Terwijl Gambarini een elegante zangeres is met een fluweelzachte stem, was Merini een gezette oude vrouw die op de meeste afbeeldingen te zien is met tabak tussen haar vingers.
Merini heeft inmiddels een cultstatus heeft bereikt, met meer dan vele volgers op Facebook die dagelijks een update ontvangen met een fragment uit één van haar werken. De dichteres bracht een autobiografie uit, met het verhaal over haar leven dat voor een groot deel werd doorgebracht in een Italiaanse GGZ instelling. Daarnaast bracht ze veel poezie uit. Haar poezie is sterk doordrenkt van het christelijke erfgoed, en daardoor wellicht niet zo toegankelijk voor de nuchtere Hollander.
Alda Merini uit ”Ballate non pagate”, “Dansjes waarvoor niet betaald is”
Padre, se scrivere è una colpa perché Dio mi ha dato la parola per parlare con trepidi linguaggi dell’amore a chi mi ascolta? Ormai vecchia di anni e senescente, dove trovare un filo di erba buona? Che sai dei miei conventi, della grazia matura delle sante, delle grandi anime folli? Che posso io trovare tra gli osanna dell’uomo di cultura? Altrove è il canto, altrove è la parola e Dio non la pronuncia.
Vader, als schrijven een zonde is
waarom heeft God me dan het woord gegeven
om te praten in angstige talen
In liefde voor wie mij hoort?
Waar zal ik een groene strohalm vinden,
oud van de jaren en verjaard.
Wat weet U van mijn afzondering, van de volwassen genade
van de heiligen, van de grote
ruime geesten? Wat zou ik kunnen vinden
in de hosanna’s van een ontwikkelt mens?
Elders is het lied, elders is het woord
en God spreekt het niet uit.
De prachtige dubbel cd van Gambarini echter, uitgebracht door Blue Records begint met het gedicht/lied Ape Regina, ‘bijenkoningin’, waarin ze de vloek en de zegen van verliefdheid en liefde bezingt. Deze cd is een aanrader voor elke jazz liefhebber. Gambarini gebruikt haar stem als een instrument, en als ze op deze manier zingt, is de cd echt een streling voor het oor. De ware Italie liefhebber als u zal ook de beeldtaal van het christelijke erfgoed weten te waarderen, en zal horen hoe Merini’s gedichten een prachtige uiting zijn van de Italiaanse cultuur.
Wilt u meer weten over Merini, kijk dan eens op deze site: www.aldamerini.it
Noot: dit blog verscheen oorspronkelijk in 2012 op Italieplein.nl
Gisteren was in Utrecht de ‘Domenica Particolare’, een Culturele Zondag geheel georganiseerd in het thema Italie. Uiteindelijk belande ik in een debat met Lorella Zanardo, maar er was veel meer te doen.
Programma culturele zondag
Er waren ontzettend veel leuke dingen te zien, beluisteren en doen en ik ben naar de boekenmarkt geweest van de Werkgroep Italie Studies. Ook was er een interview met Roberto Scarpinato, Siciliaans magistraat en openbaar aanklager van Andreotti in de jaren ’90. Hij waarschuwde voor de groei van de maffia, benadrukte dat het zeker geen pizzabakkers zijn en ziet perspectief in een groeiend Europa. Dat wil zeggen: perspectief zowel voor de maffia om te groeien, als voor een verenigd Europa om het aan te pakken.
Debat over vrouwen in de media
Daarna ben ik naar 5* hotel Karel V gegaan, want daar was een debat over ‘vrouwen in de media’. Onder het gastheerschap van Rosi Braidotti, professor in Utrecht voor vrouwenstudies was daar de documentaire maakster Lorella Zanardo. Zij heeft ‘Il corpo delle donne’ gemaakt, waarvan hier de engelse versie. Een docu over hoe vrouwen in de media worden geportretteerd in Italie. Ze hebben allemaal fragmenten achter elkaar gezet waarin vrouwen worden geportretteerd als decoratie, sekssymbool.
Positie van vrouwen in Italie
De positie van vrouwen in Italie is niet echt een lichtend voorbeeld van emancipatie. Nou houden heel veel mensen van vrouwelijk schoon. Het is echter niet nodig daar jezelf voor vernederen. Met name sinds Berlusconi de televisie commercialiseerde lijkt het voor vrouwen een vereiste om fysiek aandacht te krijgen. Berlusconi heeft in zijn politieke partij een macho cultuur ingesteld. Zo gaf hij aan alle vrouwelijke parlementsleden van zijn partij die meestemden met zijn voorstel onlangs een gouden ring ter waarde van teveel geld.
Mijn opinie
Nou heb ik toch altijd de neiging het op te nemen voor de mannen, het zwakke geslacht, dus vroeg ik bij het debat na afloop of het ook niet het geval was dat de Italiaanse vrouw zich wel erg gemakkelijk neerlegt bij het Berlusconische ideaal van schoonheid. In Italie heb ik een gevoel van voortdurend tekortschieten wat elegantie betreft. Maar Italianen zijn nu eenmaal mensen voor wie de liefhebberij van de esthetica een vaderlandslievende daad is. De Italianen zijn de beste kunsthistorici in de wereld, zij kunnen beter dan wie dan ook uitleggen en begrijpen wat schoonheid is. Dit werd mij min of meer uitgelegd. En daar heb ik ook wel begrip voor. Ik vind ook niet dat alle vrouwen hun okselhaar moeten laten groeien, dus het is een gecompliceerde zaak.
Ook was er bij de bijeenkomst een professor Italianistiek en vrouwenstudies Serena Sapegno die een film liet zien van een in Italie door vrouwen zeer gewaardeerd theaterstuk over de positie van vrouwen.
Voor Italieplein schreef ik ook een blog over vrouwonvriendelijke geschiedenis in Italie.
Vrouwonvriendelijke geschiedenis gesponsord door Berlusconi
In Italie heb je lange benen en blonde of zwarte lokken nodig om als vrouw gelijke kansen te mogen genieten. Vrouwelijk schoon is geen toegevoegde waarde, maar een vereiste in de strijd tegen het seksisme, dat is doorgedrongen in de media, in de politiek en zelfs in de populair wetenschappelijke literatuur. U begrijpt het probleem: Kan seksisme wel bestreden worden door het inzetten van schoonheid als middel?
De bekende journalist en succesvol schrijver Bruno Vespa schreef in 2009 de kaskraker ‘Donne di cuori’, vertaalbaar als ‘Hartenvrouw’(uitgegeven door Berlusconi Inc). ‘Donne di Cuori’ is een fantastisch boek waarin Vespa vrij associeert over de relatie tussen knappe vrouwen en machtige mannen in de geschiedenis. Vespa is onder andere bekend van zijn praatprogramma Porta a Porta, een politiek discussieprogramma op de Rai Uno op de late avond. U kunt Vespa vergelijken met de kritische journalist Jeroen Pauw, ware het niet dat Jeroen Pauw zich niet laat betalen door Mark Rutte. Stel dan nog maar eens een lastige vraag aan je werkgever!
Vespa schrijft, onnavolgbaar, over de beroemde Marcus Antonius, een Romeinse generaal die een relatie had met Cleopatra. Zij was de Egyptische koningin die de generaal haar rijk aanbood in hoop op machtsbehoud. Ze liet de Romeinse Caesar in de steek toen hij haar om militaire ondersteuning vroeg in zijn strijd. Vespa leert van de geschiedenis en suggereert dat Berlusconi een slachtoffer is, net als Marcus Antonius, van vrouwelijk schoon. Hierbij kiest hij echter alleen de vrouwonvriendelijke historische bronnen die zijn verhaal ondersteunen. Zo vertelt Vespa ook over Henry VIII, de stichter van de Anglicaanse kerk, die meer vrouwen had dan voorgangers met dezelfde naam. Echtgenote 7 was nog knapper dan echtgenote 8, en allen waren uit op politieke invloed. Maar nooit dachten zij daarbij, zoals de mannen, aan het landsbelang.
In 2009 kwam het boek uit, net toen Berlusconi óók het slachtoffer was van vrouwelijk schoon. De uitgave van het vrouwonvriendelijk boek was dus goed getimed. Alle lezers van Vespa lazen dat Berlusconi het slachtoffer was van jeugdige schoonheidskoninginnen. Seks sells en Berlusconi lachte in zijn vuistje, want Vespa illustreerde met een historisch verhaal zijn onschuld. Overigens, inderdaad oplettende lezer, het is juridisch ook helemaal niet bewezen dat Berlusconi seksuele omgang had met minderjarige meisjes als Noemi of Ruby.
Toch voel ik solidariteit met Eva Cantarella , een Italiaanse historica die haar nagels prachtig moet lakken, wil zij deze vrouwonvriendelijke volkscultuur corrigeren. De historische onjuistheden van Vespa worden gesubsidieerd worden door Berlusconi Inc. En in Italie groeien meisjes met ambitie op met de RAI televisie, waarin het vrouwelijk lichaam een decor vormt van wellust en seks. Ook in Nederland zijn er mensen die dit allemaal prachtig vinden, alsof het een anekdote is.
Als we echt iets van de geschiedenis willen leren, kunnen we dan niet beter naar historici luisteren, in plaats van naar Berlusconi en zijn troubadours?
Lege hoofden, volle billen
De zomer is weer begonnen en het vrouwelijk naakt komt ons overal weer tegemoet. Vooral lingeriemproducent Sapph is daar erg goed in. De eigenaar van het lingeriemerk Rob Heilbron doet er niet dubbelzinnig over dat hij zijn beelden met de computer bewerkt. Een beeld van het vrouwelijk lichaam is vaak niet in bezit van de vrouw zelf, maar in handen van reclamemakers. In Italie is de vrouw publiek bezit, vanwege haar lichamelijke schoonheid. Schoonheid moet voor iedereen beschikbaar zijn, en een plastisch chirurg is een kunstenaar.
Het vrouwelijk lichaam als seksueel kapitaal is gemeengoed geworden sinds Berlusconi en zijn televisie de macht grepen in de jaren ’90. Noemi, het meisje dat waarschijnlijk net 18 was toen Berlusconi een relatie met haar kreeg, werd in die tijd geboren en groeide op met het Berlusconismo. Zij werkte aan haar carrière door haar schoonheid in te zetten, een vrouwelijke strategie om carriere te maken. De Marokkaanse Ruby Rubicuore deed haar politieke connecties met Berlusconi’s advocaten op bij beauty contests in het zuiden van het land. Beauty queen Mara Carfagna schopte het tot minister. Uiteraard zette haar schoonheid haar diplomatieke kwaliteiten kracht bij. Zij en andere politica’s in Berlusconi’s partij werden beloond met juwelen.
In de Oudheid vertelde Vetruvius over de kariatiden. De Karya (een volk) kozen de verkeerde kant in de Grieks-Perzische oorlogen. Na de overwinning van de Grieken moesten zij voor altijd herinnerd worden aan hun politieke fout. De vrouwen van de Karya moesten dienen als pilaar in een tempel op de Akropolis in Athene. Vrouwen dienden, net zoals op Berlusconi – tv als decor. Als achter de Berlusconi tv een politieke boodschap zit, dan is het dat vrouwen hun lichaam in moeten zetten om succes te behalen. Kunst lijkt het me niet, eerder pornografie op de publieke zender.
Schoonheidsidealen veranderen natuurlijk wel. Het is opmerkelijk dat het juist een Italiaans fotomodel is, Anna Utopia Giordano die beelden van het vrouwelijk lichaam bewerkt met de computer. Alleen doet zij dat niet met foto’s van normale meisjes, maar zij bewerkt schilderijen van vrouwelijk naakt uit de geschiedenis. Zo bewerkte zij de Geboorte van Venus van Botticelli uit de Italiaanse Renaissance. Links ziet u het origineel, rechts het bewerkte beeld van Anna Utopia Giordano. We mogen niet voorbij gaan aan het politieke probleem dat ten grondslag ligt aan Anna Utopia Giordano’s inspiratie; het berlusconismo.
Als je één letter toevoegt aan Sapph, krijg je Sappho, de vrouwelijke dichteres uit de Oudheid. Dat is naar mijn idee een beter voorbeeld inspiratiebron voor vrouwen. Zij schreef, vertaald door Mieke de Vos:
Zoals de zoete appel rood kleurt aan het eind van een tak,
Hoog in de hoogste takken, vergeten door de appelplukkers,
Nee, ze vergaten hem niet, ze konden hem niet bereiken Laten we het Berlusconismo vergeten, nu hij er niet meer is, maar laten we wel bedenken wat zijn nalatenschap is geweest en dat hij het beeld van het vrouwelijk lichaam in de media heeft veranderd.
Dit blog verscheen oorspronkelijk in 2012 in het online magazine Italieplein.nl
